Spis treści:
Wprowadzenie
1. Produkcja żywności w gospodarstwie rolnym
2. Produkcja rolnicza a potrzeby gospodarstwa agroturystycznego
Bibliografia
Wprowadzenie
Produkcja rolnicza w gospodarstwie agroturystycznym powinna
być atrakcyjna dla turystów przebywających w gospodarstwie. Atrakcyjność
oznacza m. in. stosowanie metod zrównoważonych, ekologicznych, ekstensywnych na
podstawie hodowli rodzimych ras zwierząt gospodarskich i uprawy starych odmian
roślin. Magnesem przyciągającym zwłaszcza rodziny z dziećmi jest duża
różnorodność gatunków zwierząt występujących w gospodarstwie.
1.
Produkcja
żywności w gospodarstwie rolnym
Produkcja rolnicza
zaspokajająca potrzeby gospodarstwa agroturystycznego powinna opierać się na
zrównoważonych i zintegrowanych ze środowiskiem obszarów wiejskich systemach
(produkcja ekologiczna, integrowana produkcja roślin).
Produkcja rolnicza w
gospodarstwach agroturystycznych powinna być zgodna z Kodeksem Dobrej Praktyki Rolniczej oraz z Normami i wymogami
wzajemnej zgodności (cross-compliance).
Kodeks Dobrej Praktyki Rolniczej
(KDPR) to zbiór zasad i zaleceń
prowadzenia gospodarstwa rolnego w sposób ograniczający zanieczyszczenia i
degradację środowiska. KDPR opracowany został w Instytucie Uprawy Nawożenia i
Gleboznawstwa w Puławach. Obejmuje następujące rozdziały:
1.
Prawo
chroniące środowisko w obszarze rolnictwa.
2.
Urządzenia
i zarzadzanie gospodarstwem rolnym w rolnictwie zrównoważonym.
3.
Ochrona
wód.
4.
Ochrona
gruntów rolnych.
5.
Ochrona
powietrza.
6.
Ochrona
krajobrazu i zachowanie bioróżnorodności.
7.
Infrastruktura
obszarów wiejskich.
Stosowanie
dobrej praktyki rolniczej jest możliwe w odpowiednio urządzonym gospodarstwie,
którego kierunek produkcji jest właściwie dostosowany do naturalnych warunków
przyrodniczych. Ważne jest powiązanie produkcji roślinnej ze zwierzęcą, wyposażenie
gospodarstwa w odpowiednie urządzenia do składowania nawozów naturalnych (płyty
obornikowe ze zbiornikami na gnojówkę i wody gnojowe lub zbiorniki na
gnojowicę) oraz uregulowana gospodarka wodno-ściekowa. W produkcji roślinnej
szczególne znaczenie ma gospodarka składnikami nawozowymi, które niewykorzystane
przez rośliny są główną przyczyną zanieczyszczania wód. Kolejne ważne elementy
to: płodozmian dostosowany do warunków środowiska i kierunku produkcji, system
uprawy roli chroniący glebę oraz integrowana ochrona roślin (Kuś, Jończyk 2005,
s. 13).
Tabela 6.1. Wybrane zasady dobrej praktyki
rolniczej
Elementy
|
Zasady
|
Planowanie sposobu użytkowania gruntów
|
Na gruntach o poziomie wody gruntowej
40–60 cm powinny być zlokalizowane łąki, przy poziomie wody 60–80 cm można
prowadzić użytkowanie przemienne, pastwiskowo-kośne. Na
gruntach ornych poziom wody gruntowej nie powinien być wyższy niż 100 cm.
Natomiast grunty położone na stokach o nachyleniu powyżej 12°
(20%) powinny być trwale zadarnione lub zalesione.
|
Organizacja produkcji roślinnej i
zwierzęcej
|
Organizacja produkcji roślinnej odbywa
się w ramach płodozmianów, a produkcji zwierzęcej w ramach przemyślanego i
racjonalnego obrotu stadem. Obsada zwierząt nie powinna przekraczać 1,5 dużej
jednostki przeliczeniowej zwierząt na 1 ha użytków rolnych. Płodozmian
powinien obejmować 3, 4 gatunki roślin na glebach lekkich i 4, 5 gatunków
roślin na glebach cięższych.
|
Integrowana ochrona roślin
|
Biologiczne metody ochrony roślin
polegają na wykorzystaniu chorobotwórczych mikroorganizmów, drapieżnych i
pasożytniczych owadów, owadożernych ptaków i innych zwierząt do zwalczania
szkodników roślin, agrofagów i chwastów. W płodozmianie powinny występować
przemiennie rośliny jare i ozime, zbożowe i niezbożowe, rośliny uprawiane w
szerokich rzędach i zwartym łanie.
|
Płyty i zbiorniki do przechowywania
nawozów naturalnych
|
Pojemność płyty gnojowej powinna
zapewniać możliwość gromadzenia i przechowywania obornika przez okres co
najmniej 6 miesięcy.
|
Ochrona wód przed zanieczyszczeniami
obszarowymi
|
Nie należy stosować wszelkich nawozów
na glebach zalanych wodą oraz przykrytych śniegiem lub zamarzniętych, nawozów
naturalnych w postaci płynnej i mineralnych nawozów azotowych na glebach bez
okrywy roślinnej, położonych na stokach o nachyleniu większym niż 10%.
|
Dawki i terminy stosowania nawozów
naturalnych i mineralnych
|
Roczna dawka nawozu naturalnego nie
może przekraczać jego ilości zawierającej 170 kg azotu całkowitego na 1 ha
użytków rolnych. Nawozy naturalne oraz organiczne powinny być stosowane na
pola w okresie od 1 marca do 30 listopada. Nawozów naturalnych nie należy
stosować w odległości mniejszej niż 20 m od stref ochronnych źródeł i ujęć
wody.
|
Ochrona gleb przed erozją i degradacją
fizyczną
|
Do najskuteczniejszych zabiegów
przeciw erozji wietrznej zalicza się zakładanie i pielęgnowanie śródpolnych
pasów zadrzewień i zakrzaczeń oraz stałe utrzymywanie gleby pod okrywą
roślin.
|
Zagroda wiejska w krajobrazie
|
Gospodarstwo powinno być tak zlokalizowane
i urządzone, aby nie naruszało estetyki krajobrazu, a działalność produkcyjna
nie była uciążliwa dla otoczenia i środowiska. Obejście gospodarskie swoim
wyglądem powinno harmonizować z otoczeniem, a rolnik powinien czuć odpowiedzialność
za piękno środowiska. Odległość otwartych zbiorników na płynne odchody
zwierzęce o pojemności do 200 m3 oraz płyt gnojowych powinny
wynosić co najmniej: od otworów okiennych i drzwi budynków mieszkalnych na
sąsiednich działkach – 30 m, od granicy działki sąsiedniej – 4 m.
|
Bioróżnorodność w gospodarstwie
|
Wszelkiego rodzaju mokradła (bagna,
torfowiska, strefy przybrzeżne rzek oraz zbiorników wodnych) należy przywrócić
do naturalnego stanu. Mokradła powinny być wykorzystywane jako naturalne,
ekstensywnie użytkowane łąki lub całkowicie wyłączone z użytkowania
rolniczego. Zabrania się wypalania roślinności na łąkach, pastwiskach,
nieużytkach, w rowach, na pasach przydrożnych, wzdłuż szlaków kolejowych.
|
Źródło:
opracowanie własne autora na podstawie Kodeksu
Dobrej Praktyki Rolniczej
Normy i
wymogi wzajemnej zgodności (cross-compliance)
oznaczają powiązanie wysokości uzyskiwanych płatności bezpośrednich ze
spełnianiem przez beneficjentów określonych wymogów. Wymogi te zostały podzielone na trzy obszary:
·
obszar A, który obejmuje: identyfikację i
rejestrację zwierząt, zagadnienia ochrony środowiska naturalnego;
·
obszar B, który obejmuje: zdrowie publiczne,
zdrowie zwierząt, zgłaszanie niektórych chorób, zdrowotność roślin;
·
obszar C, który obejmuje dobrostan zwierząt.
Podstawowym celem
instrumentu cross-compliance jest
ochrona środowiska, poprawa bezpieczeństwa i jakości żywności, zdrowotności
zwierząt i roślin oraz dobrostanu zwierząt.
Wymogi
dotyczą:
Ogólne zasady
ekologicznej produkcji rolnej (na podstawie: Juszkiewicz 2009):
·
Zakaz
stosowania i korzystania z produktów wytworzonych z GMO do produkcji ekologicznej
żywności, produkcji pasz, przetwórstwa.
·
Zakaz
stosowania środków ochrony roślin, nawozów, środków poprawiających glebę,
nasion i materiału rozmnożeniowego, mikroorganizmów i zwierząt, które zawierają
organizmy GMO.
·
W produkcji
roślinnej stosuje się praktyki uprawy roli, które przyczyniają się wyłącznie do
utrzymania lub zwiększenia materii organicznej gleby i zapobiegają jej erozji:
wieloletni płodozmian z wykorzystaniem roślin strączkowych i innych roślin na nawóz
zielony, obornik i materiał organiczny (najlepiej przekompostowany) pochodzący
z produkcji zwierzęcej.
·
Dopuszcza
się stosowanie preparatów biodynamicznych.
·
Nie stosuje
się nawozów mineralnych azotowych. Nawozy mineralne poprawiające glebę mogą być
stosowane tylko wtedy, gdy zostały dopuszczone do stosowania w produkcji
ekologicznej, środki ochrony roślin dopuszczone do stosowania w rolnictwie
ekologicznym.
·
Przy
wyborze ras lub odmian należy brać pod uwagę zdolność zwierząt do przystosowania
się do miejscowych warunków.
·
Skala i
koncentracja produkcji trzody w fermach i gospodarstwach ekologicznych limitowana
jest wielkością posiadanego areału użytków rolniczych.
·
Żywienie
zwierząt powinno być prowadzone zgodnie z obowiązującymi normami żywienia, z
wykorzystaniem pasz dobrej jakości, pozyskanymi metodami ekologicznymi.
·
Warunki w
pomieszczeniach inwentarskich muszą zaspokajać potrzeby biologiczne zwierząt
gospodarskich (swoboda ruchu i komfort).
Integrowana produkcja
roślin (do 2014 r. integrowana produkcja) jest systemem jakości żywności,
wykorzystującym w sposób zrównoważony postęp techniczny i biologiczny w
uprawie, ochronie i nawożeniu roślin oraz zwracającym szczególną uwagę na
ochronę środowiska, zdrowie ludzi i zwierząt. Sposób ochrony roślin przed
organizmami szkodliwymi polega na wykorzystaniu w szczególności metod
niechemicznych. Produkcja roślinna w ramach tego systemu podlega certyfikacji
prowadzonej przez podmioty certyfikujące upoważnione przez Wojewódzkiego
Inspektora Ochrony Roślin i Nasiennictwa (do 2014 r. przez Państwową Inspekcję
Ochrony Roślin i Nasiennictwa).
Certyfikat
poświadczający stosowanie integrowanej produkcji roślin jest wydawany, gdy
producent spełni następujące warunki:
·
ukończy
szkolenie w zakresie produkcji roślin;
·
będzie
prowadził produkcje i ochronę roślin według szczegółowych metodyk zatwierdzonych
przez Głównego Inspektora Ochrony Roślin i Nasiennictwa;
·
bêdzie
stosowa³ nawo¿enie na podstawie faktycznego zapotrzebowania roœlin na sk³adniki
pokarmowe, okreœlone w szczególnoœci na podstawie analiz gleby lub roœlin;
·
bêdzie
dokumentowa³ prawid³owo prowadzenie dzia³añ zwi¹zanych z integrowan¹ produkcj¹
roœlin;
·
bêdzie
przestrzega³ przy produkcji roœlin zasad higieniczno-sanitarnych, w
szczególnoœci okreœlonych w metodykach;
·
w próbkach
roœlin i produktów roœlinnych pobranych do badañ nie zostan¹ stwierdzone
przekroczenia najwy¿szych dopuszczalnych pozosta³oœci œrodków ochrony roœlin
oraz poziomów azotanów i metali ciê¿kich;
·
bêdzie
przestrzega³ przy produkcji roœlin wymagañ z zakresu ochrony roœlin przed
organizmami szkodliwymi, w szczególnoœci okreœlonych w metodykach.
Wszystkie
czynności prowadzone w uprawach integrowanej produkcji roślin wymagają
udokumentowania w notatnikach upraw rolniczych, sadowniczych i warzywniczych.
Certyfikat jest wydawany na okres 12 miesięcy. Producenci, którzy otrzymają
certyfikat, mają prawo oznaczania
produktów zastrzeżonym znakiem. W roku 2012 liczba wydanych certyfikatów
wynosiła 2465, a certyfikowana powierzchnia to 15443 ha (dane Ministerstwa
Rolnictwa i Rozwoju Wsi).
Metodyki
integrowanej produkcji opracowano dla: gruszek, jabłek, malin, porzeczki
czarnej i czerwonej, truskawek, wiśni, ziemniaków, agrestu, borówki wysokiej,
brzoskwiń i moreli, buraków, cebuli, kalafiorów, kapusty, kukurydzy, marchwi,
ogórka gruntowego, papryki, pomidorów, pszenicy, rzepaku, sałaty, szparagów i
śliwek.
Metodyki
dostępne są na stronie http://piorin.gov.pl/index.php?pid=1477#metodyki
2.
Produkcja
rolnicza a potrzeby gospodarstwa agroturystycznego
Produkcja roślinna i zwierzęca w gospodarstwie
agroturystycznym powinno uwzględniać potrzeby żywieniowe gospodarzy oraz
turystów przebywających w gospodarstwie.
Poniższy przykład przedstawia sposób obliczania
zapotrzebowania na produkty spożywcze z uwzględnieniem norm żywieniowych
(Sikorska, Kajszczak 2001, s. 118–120).
Na podstawie tabeli racji
pokarmowych określone zostały dzienne racje pokarmowe dla przeciętnej
pięcioosobowej rodziny w składzie: dziecko – 7 lat, syn – 15 lat, ojciec
umiarkowanie ciężko pracujący, matka umiarkowanie ciężko pracująca i babcia w
wieku powyżej 65 lat. Mnożąc dzienne racje pokarmowe przez 365 dni, otrzymamy
zapotrzebowanie całoroczne rodziny. Założenia dla turystów przebywających w
gospodarstwie: okres pobytu gości – 10 osób przez 100 dni (sezon letni), skład
grupy gości: 1 dziecko w wieku szkolnym, 2 dziewczynki w wieku 16 i 20 lat, 2
chłopców w wieku 16 i 20 lat i 5 osób dorosłych.
Łączne potrzeby żywieniowe rodziny gospodarzy i gości
wynoszą:
·
pieczywo
ciemne i jasne (w przeliczeniu na zboże) – 1810 kg,
·
mąka,
kasze, makarony (w przeliczeniu na zboże) – 267 kg,
·
mleko
płynne – 1500 l, sery (w przeliczeniu na mleko) – 1000 kg, jaja – 1640 szt.,
·
mięso,
wędliny drób, ryby – 432 kg,
·
inne
tłuszcze: smalec – 61,5 kg lub olej – 71,8 l,
·
warzywa i
owoce – 1831,5 kg, ziemniaki – 1312,5 kg, suche strączkowe – 22,5 kg,
·
dżemy,
marmolady, miód – 50 kg.
Korygując przedstawione wyliczenie potrzebnych produktów o
możliwe straty, zakładając wyższe spożycie warzyw i owoców przez gości w
okresie letnim i jesiennym,
można określić konieczne rozmiary produkcji w gospodarstwie.
·
zboża – ok.
2100 kg: przerób na mąki i wypiek własnego chleba i makaronu,
·
pszenica –
ok. 1500 kg, żyto – ok. 600 kg: zasiew ok. 0,8 ha,
·
mleko – ok.
2500–3000 l: jedna krowa lub/i stadko kóz – 5 szt. + kozioł, powierzchnia
wypasu – ok. 1 ha,
·
jaja –
1640–2000 szt.: stadko kur – ok. 30 niosek i 1–2 koguty,
·
mięso i
wędliny – ok. 500 kg: 2–3 tuczniki (250 kg), 2–3 samice królicze z przychówkiem
(40 szt. × 2,5–3,0 kg = 100–120 kg), drób – stadko indyków (10 szt. × 4–5 kg =
40–50 kg) lub stadko kaczek (10 szt. × 2–3 kg = 20–30 kg), ewentualnie stadko kogutków
(ok. 15–20 szt. × 1,5 kg = 22,5–30 kg), jeżeli jest taka możliwość ryby z własnego
stawu lub jeziora,
·
ziemniaki –
ok. 1500 kg: potrzeba ok. 0,1 ha,
·
warzywa –
ok. 1200 kg: ok. 300–400 m2 ogrodu warzywnego,
·
owoce – ok.
650–900 kg: w sadzie ok. 10 jabłoni, 3 grusze, 6 śliw, 6 wiśni, 2 czereśnie, 12
krzewów czarnych porzeczek, 9 krzewów czerwonych porzeczek, 6 krzewów agrestu,
10 krzewów malin, ok. 50 m2 truskawek i poziomek – ok. 400 m2
sadu.
Sprzedaż
bezpośrednia, działalność marginalna, lokalna i ograniczona
Sprzedaż żywności
wyprodukowanej w gospodarstwie agroturystycznym możliwa jest w ramach sprzedaży
bezpośredniej lub w ramach działalności marginalnej, lokalnej i ograniczonej, tzw. MOL. Sprzedaż żywności może być
dodatkowym źródłem dochodu dla rolnika, rozszerzeniem i uatrakcyjnieniem oferty
agroturystycznej oraz reklamą gospodarstwa.
Sprzedaż bezpośrednia to handel małymi ilościami nieprzetworzonych produktów. Produkty te mogą
być oferowane w gospodarstwach, gdzie kupujący ma możliwość samodzielnego
zbioru. Mogą być sprzedawane na targowiskach, kiermaszach, w sklepach, przy
drodze. Mogą być też bezpośrednio dostarczane do domu konsumenta lub do innego
punktu.
Wielkość produkcji produktów pochodzenia zwierzęcego
wyprodukowanych we własnym gospodarstwie, przeznaczonych do sprzedaży
bezpośredniej, dla mleka i jaj wynosi:
·
do 1000 l
tygodniowo – dla mleka surowego,
·
do 500 l
tygodniowo – dla surowej śmietany,
·
od 350 do
2450 sztuk tygodniowo – dla jaj konsumpcyjnych.
Sprzedażą bezpośrednią mogą być objęte wyłącznie produkty
własne, w tym niewielkie ilości produktów pochodzenia zwierzęcego: tuszek
drobiowych (np. kur, indyków, gęsi) i tuszek zajęczaków (np. królików, nutrii)
– pozyskanych ze zwierząt poddanych ubojowi w gospodarstwie, produktów
rybołówstwa (tj. żywych, schłodzonych lub poddanych niektórym rodzajom obróbki:
patroszeniu, usuwaniu płetw, odgławianiu, wykrwawianiu), surowców pochodzenia
zwierzęcego, takich jak:
surowe mleko, surowa śmietana, jaja konsumpcyjne, produktów pszczelich
nieprzetworzonych (takich jak miód, pyłek pszczeli, pierzga, mleczko pszczele),
żywych ślimaków lądowych (jadalnych, określonych gatunków).
Rolnicy zamierzający prowadzić działalność w zakresie
produkcji wyrobów pochodzenia zwierzęcego przeznaczonych do sprzedaży
bezpośredniej powinni pamiętać, że mają obowiązek powiadomienia o tym fakcie
powiatowego lekarza weterynarii właściwego ze względu na miejsce planowanej
produkcji. Produkty pochodzenia zwierzęcego przeznaczone do sprzedaży
bezpośredniej powinny być świeże, o cechach organoleptycznych
charakterystycznych dla danego produktu, przechowywane w sposób uniemożliwiający
ich psucie się, namnażanie się chorobotwórczych mikroorganizmów lub tworzenie
się toksyn. Jeżeli producent prowadzi sprzedaż bezpośrednią poza terenem gospodarstwa
rolnego, jest on zobowiązany
umieścić na opakowaniach zbiorczych lub transportowych informację zawierającą
jego imię i nazwisko (albo nazwę) oraz adres miejsca prowadzenia działalności.
Informacja ta powinna być umieszczona w sposób czytelny i widoczny dla
konsumenta.
Sprzedaż bezpośrednia może obejmować produkty
pochodzenia roślinnego,
takie jak: zboża, owoce, warzywa, grzyby uprawne, pozostałe surowce pochodzące
z dokonywanych osobiście zbiorów ziół i runa leśnego, produkty uprawne
pochodzące wyłącznie z własnych upraw. Dostawy bezpośrednie obejmują również
środki spożywcze pochodzące z produktów lub surowców w postaci kiszonej lub
suszonej. W ramach dostaw bezpośrednich dopuszcza się stosowanie takich
czynności jak: mycie warzyw, usuwanie liści, suszenie ziół. Do produkcji
pierwotnej nie zalicza się natomiast czynności obierania ziemniaków, krojenia
marchewek, pakowania sałaty w woreczki.
Oprócz sprzedaży
bezpośredniej obowiązujące przepisy dopuszczają, by rolnik w swoim
gospodarstwie mógł produkować i sprzedawać niewielkie ilości żywności, takiej jak ser czy kiełbasa, w ramach tzw. działalności marginalnej,
lokalnej i ograniczonej (MOL).
Działalność MOL dotyczy tylko produktów
pochodzenia zwierzęcego: produktów mlecznych, przetworzonych produktów
rybołówstwa, surowych wyrobów mięsnych, w tym gotowych potraw z mięsa. W ten
zakres działalności wchodzi również rozbiór i sprzedaż świeżego mięsa wołowego,
wieprzowego, baraniego, końskiego, drobiowego, zwierząt łownych oraz dzikich z
hodowli fermowych.
Mleko i śmietanę
rolnik może zbywać poprzez sprzedaż bezpośrednią, natomiast masło, twaróg i
sery dojrzewające poprzez działalność MOL. Warunkiem prowadzenia działalności
marginalnej, lokalnej i ograniczonej jest powiadomienie powiatowego lekarza weterynarii
w terminie co najmniej 30 dni przed dniem rozpoczęcia prowadzenia działalności
(http://ekoswiat.org/pl/ekoswiat-natura/item/40057-spprzeda%C5%BC-produkt%C3%B3w-domowego-wytworu#).
3.
Dostosowanie
produkcji rolniczej do funkcjonowania działalności agroturystycznej
Produkcja rolnicza w gospodarstwie agroturystycznym powinna
być dostosowana do potrzeb i oczekiwań turystów. Dostosowanie polega między
innymi na: zróżnicowaniu struktury produkcji, ekstensyfikacji i ekologizacji
produkcji, stosowaniu tradycyjnych technik wytwarzania produktów spożywczych,
umożliwieniu udziału gości w pracach rolniczych. Szczególne znaczenie dla
podniesienia atrakcyjności gospodarstwa agroturystycznego ma chów zwierząt.
Dla
dzieci obecność zwierząt jest czynnikiem wychowawczym oraz wspomagającym rozwój
psychiki. Zwierzęta pobudzają wyobraźnię i wrażliwość, uczą obowiązkowości,
punktualności i odpowiedzialności, przyczyniają się do poznawania praw natury
oraz do zainteresowania i poszerzania więzi ze światem zwierzęcym (Sikora 2012,
s. 170). U ludzi starszych zwierzęta zmniejszają uczucie samotności, zapobiegają
wystąpieniu depresji, redukują stres. Terapeutyczny wpływ zwierząt na człowieka
określany jest jako zooterapia.
Przykładem zooterapii jest: hipoterapia
(rehabilitacja osób niepełnosprawnych przy wykorzystaniu jazdy konnej), dogoterapia (wykorzystanie w celach
terapeutycznych psów) czy fellinoterapia
(wykorzystanie w celach terapeutycznych kotów). Do zwierząt najchętniej
utrzymywanych w gospodarstwach agroturystycznych należą: kozy, owce, konie,
króliki, psy, koty, drób ozdobny.
Tabela 6.2. Przykładowe sposoby wykorzystania zwierząt w
gospodarstwach agroturystycznych
Gatunek
|
Proponowany sposób wykorzystania
|
Konie
|
·
obiekt do
obserwacji – harmonia ruchów, piękno budowy ciała, zwykle wrodzona życzliwość
w stosunku do ludzi, chęć obcowania, możliwość pogłaskania,
·
bierne
obserwowanie,
·
jazda
wierzchem w terenie lub na lonży,
·
jazda w
różnego rodzaju powozach, bryczkach,
·
hipoterapia,
·
zawody
hippiczne.
|
Bydło
|
·
obiekt do
obserwacji podczas przebywania na pastwisku,
·
obserwacja
pobierania paszy, przeżuwania,
·
proces
dojenia ręczny lub mechaniczny,
·
konsumpcja
wyrobów (mleka, twarogu, maślanki, masła).
|
Owce
|
·
obiekt do
obserwacji w naturalnym krajobrazie – charakterystyczne dźwięki, zachowanie
jagniąt,
·
obserwacja
strzyżenia, dojenia owcy,
·
konsumpcja
mleka, serów,
·
wyroby z
wełny.
|
Trzoda chlewna
|
·
obserwacja
– opiekuńczość loch, charakterystyczne dźwięki,
·
zabawa z
prosiętami,
·
potrawy z
wieprzowiny.
|
Kozy
|
·
obserwacja
– opiekuńczość nad potomstwem, zachowanie koźląt,
·
obserwacja
dojenia,
·
konsumpcja
mleka i serów.
|
Kury
|
·
wysiadywanie,
znoszenie jajek,
·
wykluwanie
piskląt,
·
możliwość
karmienia,
·
potrawy z
jaj i mięsa drobiowego.
|
Gęsi i kaczki
|
·
obserwacja,
·
możliwość
karmienia,
·
potrawy z
mięsa,
·
wyroby z
puchu i pierza.
|
Króliki
|
·
obserwacja,
·
możliwość
zabawy i karmienia,
·
potrawy z
mięsa,
·
wyroby ze
skóry.
|
Psy
|
·
pomoc
przy prowadzeniu stada,
·
obrońca,
·
możliwość
zabawy,
·
dogoterapia.
|
Źródło: opracowanie własne autora na podstawie Sikora
2012
Atrakcyjnym kierunkiem produkcji zwierzęcej w gospodarstwach
agroturystycznych może być chów zwierząt
ras rodzimych:
·
bydło:
polskie czerwone i białogrzbiete,
·
konie:
konik polski, huculskie, śląskie, małopolskie, wielkopolskie, sztumskie,
·
trzoda
chlewna: złotnicka pstra, złotnicka biała, puławska,
·
owce:
wrzosówka, świniarka, olkuska, pomorska, żelaźnieńska, uhruska, wielkopolska,
corriedale, polska owca górska barwna, merynos barwny, kamieniecka,
·
koza
karpacka,
·
królik
popielniański biały,
·
kury: polbar, zielononóżka kuropatwiana, leghorn,
rhode island red, sussex, żółtonóżka kuropatwiana, rhode island white,
·
gęsi:
biłgorajska, zatorska, lubelska, kielecka, podkarpacka, kartuska, rypińska,
suwalska, garbonosa, roman, pomorska,
·
kaczki:
pekin krajowy, minikaczka, pekin krajowy, pekin duński, pekin francuski.
W przypadku produkcji roślinnej i sadowniczej dostosowanie
do działalności agroturystycznej może polegać m.in. na wykorzystaniu dawnych
lokalnych odmian roślin uprawnych,
np. starych odmian zbóż oraz drzew owocowych.
W produkcji sadowniczej można wykorzystać stare odmiany:
·
jabłoni: ananas berżenicki, boiken, cesarz Wilhelm, grafsztynek
prawdziwy, grochówka, jakubek, kosztela, kronselska, krótkonóżka tradycyjna,
landsberska, malinowa oberlandzka, papierówka, reneta złota, starking, sztetyna
zielona, żeleźniak, złota szlachetna,
·
gruszy:
bergamotka złocista, dobra Ludwika, dobra szara, dziekanka lipcowa, faworytka
(klapsa), józefinka, kalebasa płocka, król Sobieski, paryżanka, plebanka,
wiśniówka francuska,
·
śliwy:
biała śliwa, brzoskwiniowa, lubaszka, mirabelka flotowa, mirabelka z Nancy,
renkloda althana, renkloda zielona, węgierka zwykła, węgierka łowicka,
·
wiśni:
gubeńska, hortensja, książęca, lubka, sokówka nowotomyska, szklanka wielka,
wczesna Ludwika, wróble.
Gatunki i odmiany roślin uprawnych zagrożonych wyginięciem
to:
·
pszenica
samopsza,
·
pszenica
płaskurka,
·
orkisz,
·
proso,
·
owies
szorstki,
·
len,
·
lnianka
siewna,
·
groch,
·
soczewica,
·
ciecierzyca,
·
groszek,
·
bób.
Bibliografia
Literatura
obowiązkowa
Knecht D., Agroturystyka w agrobiznesie,
Wydawnictwo C.H. Beck, Warszawa 2009.
Mikuta B.,
Żelazna K., Organizacja ruchu
turystycznego na wsi, Wydawnictwo Format–AB, Warszawa 2004.
Sikora J., Agroturystyka. Przedsiębiorczość na
obszarach wiejskich, Wydawnictwo C.H. Beck, Warszawa 2012.
Literatura dodatkowa
Czerwińska-Jaśkiewicz
M., Marketing w agroturystyce,
Wydawnictwo Difin, Warszawa 2013.
Januszkiewicz W., Rolnictwo ekologiczne w świetle nowych regulacji prawnych,
Wielkopolski Ośrodek Doradztwa Rolniczego, Poznań 2009.
Kuś J., Jończyk K., Dobra Praktyka Rolnicza w gospodarstwie
rolnym, Centrum Doradztwa Rolniczego w Brwinowie Oddział w Radomiu, Radom
2005.
Przezbórska L.,
Sznajder M., Agroturystyka, Polskie
Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa 2005.
Rozporządzenie
Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 29 grudnia 2006 r. w sprawie wymagań
weterynaryjnych przy produkcji produktów pochodzenia zwierzęcego przeznaczonych
do sprzedaży bezpośredniej (Dz.
U. 2007 nr 5 poz. 38).
Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 6
czerwca 2007 r. w sprawie dostaw bezpośrednich środków spożywczych (Dz. U. 2007r. nr 112 poz. 774).
Sikorska G.,
Kajszczak W., Kwatera agroturystyczna.
Praktyczny poradnik, Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości, Warszawa
2001.
Ustawa z dnia 2 lipca 2004 o swobodzie
działalności gospodarczej (Dz.
U. 2004 nr 173 poz. 1807).
Netografia
